Evlat edinme kurumu, sadece duygusal bir bağ kurmakla kalmaz, aynı zamanda hukuk düzeni içinde belirli hak ve yükümlülükler de doğurur. En önemli etkilerden biri de miras hakkı üzerindedir. Peki, evlatlık kişinin miras hakkı nedir? Evlat edinenin mal varlığından miras alabilir mi? Evlatlık öz çocuk gibi mi değerlendirilir?
Bu yazıda, Türk Medeni Kanunu’na göre evlatlık ve evlat edinen arasındaki miras ilişkisini, diğer mirasçılarla olan paylaşımı ve yargı kararları çerçevesinde detaylı bir şekilde açıklıyoruz.
Evlatlık Nedir?
Evlatlık, Türk Medeni Kanunu’na göre, mahkeme kararıyla başka bir kişinin çocuğu gibi kabul edilen kişidir. Bu işlem resmi bir prosedürdür ve ancak mahkeme kararıyla tamamlanabilir.
Evlat edinme ile birlikte, evlatlık ile evlat edinen arasında soybağı kurulmuş olur. Bu soybağı, evlatlığın hem nafaka hem de miras gibi birçok haktan faydalanmasını sağlar.
Evlatlık Kişinin Miras Hakkı Var mı?
Evet. Türk Medeni Kanunu’nun 500. maddesi uyarınca evlatlık kişi, evlat edinene karşı öz çocuk gibi yasal mirasçıdır. Bu durumda:
- Evlatlık kişi, evlat edinenin ölümünde kan hısımlığıyla eşdeğer hakka sahip olur
- Evlat edinenin mal varlığı üzerinde yasal miras hakkı doğar
- Diğer mirasçılarla birlikte yasal pay alır
Not: Evlatlık kişi, evlat edinenin ana ve babasının (yani büyükbaba ve büyükannenin) mirasçısı olmaz.
Evlatlık Öz Çocuklarla Eşit Haklara Sahip mi?
Evet. Evlatlık kişi ile öz çocuklar arasında hiçbir ayrım yapılamaz. Mahkemece evlat edinme kararı verildikten sonra:
- Miras paylaşımında evlatlık, öz çocukla eşit paya sahiptir
- Evlatlık olma nedeniyle daha az miras verilmesi kanuna aykırıdır
- Evlat edinenin vefatında evlatlık da diğer çocuklar gibi yasal zümrede yer alır
Evlat Edinenin Mirası Nasıl Paylaşılır?
Evlat edinen kişi öldüğünde:
- Eşi varsa: Miras dörtte bir eşe, kalan üçte üç çocuklara (öz ve evlatlık dahil) paylaştırılır
- Eşi yoksa: Tüm miras, çocuklar arasında eşit şekilde bölünür
- Evlatlık kişi tek mirasçıysa: Tüm miras ona kalır
Evlatlık Kişi Kendi Biyolojik Ailesinden Miras Alabilir mi?
Evet. Evlatlık kişi, biyolojik anne ve babasından da miras alma hakkını korur. Evlat edinme işlemi, evlatlığın kendi ailesiyle olan miras ilişkisini kesmez.
Bu nedenle evlatlık kişi:
- Evlat edinenin mirasçısı olur
- Aynı zamanda biyolojik anne ve babasının da yasal mirasçısı olmaya devam eder
- Her iki taraftan da yasal olarak miras alabilir
Evlat Edinen, Evlatlığın Mirasçısı Olabilir mi?
Hayır. Evlatlık kişi vefat ettiğinde, eğer vasiyetname bırakmamışsa, evlat edinen kişi onun yasal mirasçısı olmaz. Bu kural, tek yönlü miras ilişkisini gösterir:
- Evlatlık, evlat edinenin mirasçısıdır
- Ancak evlat edinen, evlatlığın mirasçısı değildir
- Evlatlık kişinin mirası, kendi biyolojik ailesine geçer
Evlatlığın Miras Hakkına Engel Olabilecek Durumlar
- Evlat edinme işlemi tamamlanmamışsa (yani mahkeme kararı yoksa), evlatlık mirasçı olamaz
- Vasiyetnameyle mirastan çıkarılma (kanunda öngörülen nedenlerle mümkündür)
- Evlatlık, evlat edinenin ölümüne sebebiyet verdiyse (kasten adam öldürme gibi) miras hakkını kaybeder
- Evlat edinenin, tüm mal varlığını bir başkasına vasiyet etmesi durumunda evlatlık yalnızca zorunlu miras payını talep edebilir
Evlatlık Vasiyetnameyle Miras Alabilir mi?
Evet. Evlatlık kişi, aynı zamanda evlat edinenin vasiyet yoluyla bıraktığı malları da alabilir. Vasiyetname yoluyla:
- Evlatlık kişiye daha fazla mal bırakılabilir
- Miras oranı artırılabilir ya da belirli mallar bırakılabilir
- Ancak diğer mirasçıların saklı payları ihlal edilmemelidir
Evlatlık ve Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)
Evlatlık kişi, evlat edinme kararı sonrası resmi olarak mirasçılık belgesi (veraset ilamı) alabilir. Bu belgede:
- Evlatlık, evlat edinenin çocuğu olarak gösterilir
- Mirasın intikali için resmi dairelere sunulur
- Tapu, banka, SGK gibi işlemlerde bu belge kullanılır
Yargıtay Kararlarına Göre Evlatlığın Miras Hakkı
Yargıtay kararlarında:
- Evlatlık ile evlat edinen arasında tam mirasçılık ilişkisi kurulduğu vurgulanır
- Miras payı konusunda öz çocuk ve evlatlık arasında ayrım yapılamayacağı belirtilir
- Evlat edinenin soyundan gelenler değil, bizzat evlat edinenin mirasçısı olabileceği kabul edilir
Sonuç: Evlatlık Miras Hakkı Tam ve Eşittir
Türk hukukunda evlatlık kişilerin miras hakkı, öz çocuklarla eşdeğer şekilde güvence altına alınmıştır. Mahkeme kararıyla evlat edinilen kişi, evlat edinenin hem yasal hem de atanmış mirasçısı olabilir. Ancak evlatlık, sadece evlat edinenin değil, kendi biyolojik ailesinin de mirasçısı olmayı sürdürür.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Bir yanıt yazın