Birden fazla kişinin paylı ya da elbirliği mülkiyetinde sahibi olduğu taşınmazlar üzerinde anlaşmazlık çıktığında, taraflardan biri ya da birkaçı, ortak mülkiyetin sona erdirilmesi için izale-i şuyu (ortaklığın giderilmesi) davası açabilir. Bu dava sonunda malın fiilen bölünmesi mümkün değilse, genellikle satış yoluna gidilir ve bu satış açık artırma usulüyle yapılır.
Peki, izale-i şuyu davasında açık artırma nedir, nasıl işler, kimler katılabilir ve süreç nasıl sonuçlanır? Tüm detaylarıyla açıklıyoruz.
İzale-i Şuyu Davası Nedir? (Kısaca)
İzale-i şuyu davası, birden fazla kişinin ortak olduğu bir taşınmazın veya taşınırın tek kişi mülkiyetine geçirilmesi ya da paraya çevrilerek bedelin paylaşılması amacıyla açılan bir dava türüdür.
Hangi Hallerde Açılır?
- Mirasla ortak mülkiyet oluşmuşsa
- Ortaklar arasında malın kullanımı konusunda anlaşmazlık varsa
- Fiilen bölünmesi teknik olarak mümkün değilse
Açık Artırma Nedir?
Açık artırma, mahkeme kararıyla satışına karar verilen bir malın, icra müdürlüğü tarafından herkesin katılımına açık şekilde ihaleye çıkarılması işlemidir.
İzale-i Şuyu Davasındaki Rolü:
- Mal paylaşımı mümkün değilse
- Ortaklar uzlaşamıyorsa
- Mal bir bütün olarak satılıp bedeli paylaştırılır
Satış Süreci Adımları
| Aşama | Açıklama |
|---|---|
| Mahkeme kararı | Malın satış suretiyle ortaklığının giderilmesine karar verilir |
| İcra müdürlüğü devreye girer | Karar icra dairesine gönderilir |
| Kıymet takdiri yapılır | Bilirkişi taşınmazın değerini belirler |
| İlan ve duyuru | Satış ilanı yapılır (gazete, UYAP, icra ilan panoları) |
| İhale günü belirlenir | Açık artırma için tarih verilir |
| Açık artırma yapılır | En yüksek teklifi veren kişiye satış yapılır |
| Bedel paylaştırılır | Ortaklara hisseleri oranında ödeme yapılır |
İhaleye Kimler Katılabilir?
✅ Tüm ortaklar
✅ Üçüncü kişiler
✅ Yasal temsilciler (avukatlar)
✅ Mal alımına engel teşkil etmeyen herkes
📌 Hissedarın öncelikli alım hakkı (şufa hakkı) yoktur. İhalede herkes eşit hakka sahiptir.
İhalenin Başarısız Olması Durumu
Eğer:
- Katılım olmazsa
- Teklif edilen bedel kıymet takdirinin çok altındaysa
- Gerekli şartlar oluşmazsa
📍 İkinci artırma günü belirlenir. Bu da başarısız olursa süreç uzar ve yeniden satış planlanır.
Satıştan Sonra Ne Olur?
- İhale kesinleşir
- Satış bedeli icra dairesine yatırılır
- Harç ve masraflar kesildikten sonra ortaklara payları oranında ödeme yapılır
- Tapu alıcı adına tescil edilir
Ortakların Hakları Nelerdir?
- İhaleye katılma
- Satış sürecini denetleme
- Eksik veya hatalı kıymet takdirine itiraz etme
- Mahkeme kararına istinaf başvurusu yapma hakkı
Yargıtay Uygulaması Ne Diyor?
Yargıtay 14. Hukuk Dairesi:
“Ortaklığın giderilmesinde açık artırma usulü yasal ve etkili bir çözümdür. Hissedarın özel önceliği yoktur, ancak malın gerçek değerinin altında gitmemesi için ortakların katılımı önerilir.”
İzale-i Şuyu İhalesi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
- İhale ilanından sonra taşınmazda değer artışı olabilir
- İhaleye katılmak isteyenler teminat yatırmak zorundadır
- Satış bedelinin yatırılmaması halinde ihale bozulabilir
- Alıcı, devir işlemi için tapu harcı öder
Sonuç: Açık Artırma, Malın Adil ve Şeffaf Şekilde Paylaşılmasını Sağlar
İzale-i şuyu davalarında açık artırma, ortaklar arasında yaşanan paylaşım sorunlarını çözmek için etkili ve hukuken güvenli bir yöntemdir. Ancak bu sürecin sağlıklı işlemesi için, kıymet takdirine dikkat edilmeli, taraflar süreçte aktif rol almalı ve malın gerçek değerinde satılması sağlanmalıdır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. İzale-i şuyu davasında açık artırma zorunlu mu?
Eğer mal bölünemezse evet, açık artırma ile satış zorunludur.
2. Ortaklar malı açık artırmada alabilir mi?
Evet. İhaleye katılıp en yüksek teklifi vererek malı satın alabilirler.
3. İhale herkese açık mı?
Evet. Uygun şartları taşıyan herkes ihaleye katılabilir.
4. Hissedarın öncelikli alım hakkı var mı?
Hayır. İzale-i şuyu davasında şufa hakkı geçerli değildir.
5. Satıştan elde edilen para ne zaman ödenir?
İhale sonrası işlemler tamamlandığında, icra dairesi ortaklara ödeme yapar.
6. Açık artırmada mal ederinin altında satılırsa ne olur?
Kıymet takdirine itiraz edilebilir veya yeniden ihale talep edilebilir.
Bir yanıt yazın