Kimler Tenkis Davası Açabilir?

1. Tenkis Davası Nedir?

📌 Tenkis davası, miras bırakanın saklı paylı mirasçıların hakkını ihlal edecek şekilde yaptığı tasarrufların iptali veya düzeltilmesi için açılan davadır.

✔ Saklı pay sahibi mirasçıların korunmasını sağlar.
✔ Miras bırakanın tüm mal varlığını istediği gibi dağıtamayacağını gösterir.
✔ Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 565-572. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

🚨 Örnek: Bir baba, tüm mal varlığını üçüncü bir kişiye bağışlarsa, çocukları tenkis davası açabilir.

2. Kimler Tenkis Davası Açabilir?

📌 Tenkis davasını sadece belirli mirasçılar açabilir. Bunlar saklı pay sahibi mirasçılardır.

✔ 1️⃣ Altsoy (Çocuklar, Torunlar ve Daha Alt Kuşak Mirasçılar)

Saklı payları yasal miras paylarının yarısıdır (%50).
Miras bırakanın tasarruf oranını aşan miktarda işlem yapması halinde dava açabilirler.

✔ 2️⃣ Eş

Mirasın altsoy ile paylaşılması durumunda saklı pay oranı %25’tir.
Altsoy yoksa saklı pay oranı %50’dir.

✔ 3️⃣ Anne ve Baba

Saklı payları yasal miras paylarının dörtte biridir (%25).
Eğer miras bırakanın çocuğu yoksa anne ve baba tenkis davası açabilir.

🚨 Örnek: Bir baba, tüm mal varlığını bir vakfa bağışladıysa, çocukları saklı paylarını talep etmek için tenkis davası açabilir.

3. Kimler Tenkis Davası Açamaz?

📌 Saklı pay sahibi olmayan mirasçılar tenkis davası açamaz.

✔ 1. Kardeşler

Kardeşlerin saklı payı yoktur.
Miras bırakan tüm malını başkasına bırakabilir.

✔ 2. Amca, Hala, Dayı, Teyze

Bunlar yasal mirasçıdır ancak saklı payları yoktur.

✔ 3. Mirasçı Olmayan Kişiler

Miras hakkı olmayan kişiler, miras payları olmadığı için dava açamaz.

🚨 Örnek: Bir kişi, kendi mal varlığını tümüyle bir hayır kurumuna bağışladıysa, kardeşi tenkis davası açamaz.

4. Tenkis Davası Açma Süresi ve Zamanaşımı

📌 Tenkis davası belirli süreler içinde açılmalıdır.

✔ Öğrenme tarihinden itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
✔ Miras bırakanın ölüm tarihinden itibaren en geç 10 yıl içinde açılmalıdır.

🚨 Örnek: Bir baba, 2015’te vefat etti ve mal varlığını başka birine bıraktıysa, mirasçılar 2025’e kadar tenkis davası açabilir.

5. Tenkis Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

📌 Tenkis davaları, miras davalarına bakan mahkemelerde açılır.

✔ Yetkili Mahkeme: Miras bırakanın son yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi.
✔ Görevli Mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi.

🚨 Örnek: Miras bırakanın son ikametgahı Ankara ise, dava Ankara Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılmalıdır.

6. Tenkis Davasında Hukuki Sonuçlar

📌 Mahkeme, tenkis davası sonucunda şunları yapabilir:

✔ Mirasın saklı paylı mirasçılara iadesine karar verir.
✔ Miras bırakılan malın geri alınmasını sağlar.
✔ Eğer aynen iade mümkün değilse, tazminat ödenmesini hükmeder.

🚨 Örnek: Bir kişi, mirasın tamamını hayır kurumuna bağışladıysa, mahkeme saklı payları ihlal eden kısmı iptal edebilir.

7. Tenkis Davasında Örnek Hesaplama

📌 Örnek Miras Dağılımı:

Miras Bırakanın Mal Varlığı: 1.000.000 TL
Saklı Pay Sahipleri:
- Çocuk (%50 saklı pay hakkı) → 500.000 TL
- Eş (%25 saklı pay hakkı) → 250.000 TL

Miras Bırakanın Tüm Mal Varlığını Üçüncü Bir Kişiye Bağışlaması Durumu:

✔ Toplam bağışlanan miktar → 1.000.000 TL
✔ Saklı payların toplamı → 750.000 TL
✔ Tenkis miktarı → 750.000 TL (saklı pay sahiplerine iade edilir)

🚨 Örnek: Bir kişi, mirasın tamamını başka birine devrettiyse, çocukları ve eşi tenkis davası açarak haklarını talep edebilir.

8. Sıkça Sorulan Sorular

🔹 Kimler tenkis davası açabilir?
📌 Çocuklar, eş ve anne-baba tenkis davası açabilir.

🔹 Kardeşler tenkis davası açabilir mi?
📌 Hayır, çünkü kardeşlerin saklı payı yoktur.

🔹 Tenkis davası ne zaman açılmalıdır?
📌 Öğrenme tarihinden itibaren 1 yıl, ölüm tarihinden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır.

🔹 Tenkis davasında hangi mahkeme yetkilidir?
📌 Miras bırakanın son yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi yetkilidir.