Türk hukuk sisteminde sıkça karşılaşılan bir kötü niyetli davranış türü, kişinin ileride doğması muhtemel borçlarını ödememek amacıyla mal varlığını üçüncü kişilere devretmesidir. Halk arasında “mal kaçırma” olarak bilinen bu eylem, hem mirasçılar hem boşanma sürecindeki eşler hem de alacaklılar için ciddi mağduriyetlere yol açabilir. Peki, “mal kaçırma davası” nedir, nasıl açılır, hangi durumlarda geçerli olur ve hak kayıpları nasıl engellenir? İşte hukuki çerçevesiyle tüm detaylar…

Mal Kaçırma Nedir?

Mal kaçırma, borçlunun ya da malvarlığına ilişkin hakkı olan kişinin, ileride doğabilecek alacak, miras, paylaşım gibi yasal sorumlulukları bertaraf etmek amacıyla, taşınır veya taşınmaz mallarını üçüncü kişilere devretmesi, başkasının üzerine geçirmesi ya da elinden çıkarma girişimidir.

Bu işlem genellikle:

• Hileli satış (çok düşük bedelle satış)
• Noter tarihli sözleşme yapılmadan devretme
• Güvendiği kişilerin üzerine mal geçirme
• Sözde bağış yapma

şeklinde olur.

Mal Kaçırma Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Mal kaçırma davası, aşağıdaki hukuki zeminlerde gündeme gelir:

1. Miras Hukukunda Mal Kaçırma

Muris, yani ölen kişi, mirasçılarından bazılarını mirastan mahrum bırakmak amacıyla mallarını sağlığında başka kişilere devretmişse, muris muvazaası davası açılabilir.

2. Borçlar Hukukunda Mal Kaçırma

Borçlu kişi, alacaklısından mal kaçırmak için mallarını elden çıkarmışsa, Tasarrufun İptali Davası (İİK m. 277 vd.) açılabilir.

3. Boşanma Sürecinde Mal Kaçırma

Eşlerden biri, boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra mallarını başkasına devretmişse, mal rejiminin tasfiyesi sırasında hileli işlemlerin iptali talep edilebilir.

Mal Kaçırma Davası Türleri

Dava Türü	Dayanağı	Davacı Taraf	Hedeflenen Amaç
Muris Muvazaası Davası	Yargıtay İçtihatları	Mirasçılar	Miras hakkını korumak
Tasarrufun İptali Davası	İcra ve İflas Kanunu m. 277-284	Alacaklı	Malvarlığına haciz konulmasını sağlamak
Eklenecek Değer Talebi	TMK Mal Rejimi Hükümleri	Boşanma davasındaki eş	Paylaşıma dahil edilmeyen malları geri almak

Muris Muvazaası Davası (Mirasçılar İçin)

Muris, bazı mirasçıları mirastan mahrum bırakmak amacıyla mallarını sözde satış yoluyla üçüncü kişilere devrederse, mirastan mal kaçırma sayılır.

Açılacak Dava:

• Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davası
• Görevli Mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi
• Zamanaşımı: Yok (her zaman açılabilir)

Gerekli Deliller:

• Satış bedelinin ödenmediğini gösteren kanıt
• Tanık ifadeleri
• Diğer mirasçılara mal bırakılmaması

Tasarrufun İptali Davası (Alacaklılar İçin)

Borçlu, icra takibinden kurtulmak için mallarını kaçırırsa, alacaklı tasarrufun iptali davası açabilir.

Şartları:

• Alacaklıya ait kesinleşmiş icra takibi olmalı
• Malvarlığı kaçırılan borçlu borcunu ödeyemiyor olmalı
• Tasarruf işlemi son 5 yıl içinde yapılmış olmalı

Sonuç:

• Mal devri iptal edilir
• Haciz işlemi yapılabilir
• Mal üçüncü kişinin elinden çıkmışsa, kötü niyetli olduğu ispatlanmalıdır

Boşanma Davalarında Mal Kaçırma

Eşlerden biri, evlilik birliği içinde edinilmiş malları, mal paylaşımı sürecinde diğer eşten kaçırmaya çalışırsa, bu malvarlığı:

• Edinilmiş mal kabul edilerek paylaşıma dahil edilir
• Hileli işlem iptal edilir
• Dava sırasında ihtiyati tedbir kararı alınarak devir işlemleri engellenebilir

Mal Kaçırmanın Cezai Boyutu Var mı?

Eğer mal kaçırma fiili hileli işlemlerle yapılıyorsa, Türk Ceza Kanunu kapsamında şu suçlar oluşabilir:

• Hileli iflas (TCK m. 161)
• Güveni kötüye kullanma (TCK m. 155)
• Resmi belgede sahtecilik (TCK m. 204)

Bu nedenle bazı durumlarda ceza davası da açılabilir.

Mal Kaçırmaya Karşı Ne Yapılmalı?

1. Noter, banka ve tapu kayıtları araştırılmalı
2. Tanık, yazışma, dekont gibi deliller toplanmalı
3. İlgili malın devri engellenmek isteniyorsa:
   • İhtiyati tedbir kararı istenmeli
4. Hukuki haklar süresinde kullanılmalı

Yargıtay Kararlarında Mal Kaçırma

• Yargıtay, muris muvazaasında şekle değil, gerçek iradeye bakar.
• Tapuda satış gösterilen işlem gerçekte bağış ise, iptal edilir.
• Tasarrufun iptali davasında malı devralan üçüncü kişinin kötü niyeti aranır.
• Boşanma davası öncesi yapılan satış işlemleri, mal rejimi tasfiyesine dahil edilir.

Mal Kaçırma Davasında Zamanaşımı Süresi

Dava Türü	Zamanaşımı Süresi
Muris Muvazaası	Yok
Tasarrufun İptali	5 yıl (işlemin yapıldığı tarihten)
Boşanma Mal Paylaşımı	Boşanmadan itibaren 10 yıl

---

Sonuç ve Değerlendirme

“Mal kaçırma davası” yalnızca malın görünürdeki devrine karşı değil, aynı zamanda alacaklı, mirasçı veya eşin haklarının ihlaline karşı açılan bir hukuki savunma mekanizmasıdır. Bu tür davalarda:

• Olayın gerçek amacı ortaya çıkarılmalı
• Belgelerle işlem hileli ise ispat edilmeli
• Gerekirse hem hukuk hem ceza davası birlikte yürütülmelidir

Bu alanda profesyonel bir hukukçu desteği, hem sürecin hızlı yürümesini sağlar hem de olası hak kayıplarının önüne geçer.

Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.