Miras bırakanın sağlığında mirasçılardan bir veya birkaçının kendi payları üzerinde feragat ettiği yazılı anlaşmalara mirastan feragat sözleşmesi denir. Türk Medeni Kanunu ve Borçlar Kanunu uyarınca düzenlenen bu sözleşmeler, mirasçının ileride talepte bulunma hakkını ortadan kaldırır. Aşağıda, sözleşmenin tanımı, geçerlilik şartları, usulü ve sonuçları adım adım ele alınmaktadır.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin Tanımı ve Dayanağı
Mirastan feragat, mirasçının miras bırakanın sağlığında miras payı veya tüm mirastan vazgeçmesini düzenler.

• Hukuki Dayanak: TMK m. 626/I: “Mirasçılar mirasbırakanın sağlığında mirastan feragat edebilir. Feragat, sözleşmeyle olur.”
• Sözleşme Türü: İki taraflı, yani mirasçılar ile miras bırakan veya tüzel temsilcisi arasında akdedilen adi yazılı sözleşme niteliğindedir.

Geçerlilik Şartları ve Şekli

1. Tarafların Ehliyeti: Miras bırakan ve feragat eden mirasçı reşit ve ayırt etme gücüne sahip olmalı.
2. Yazılı Olma Zorunluluğu: TMK m. 627: “Feragat sözleşmesi, resmi şekilde düzenlenir.” Yani noter huzurunda veya yargı mercilerince tescil edilecek şekilde yapılmalı.
3. Açıklık ve Belirginlik: Feragat edilen pay veya miras payları açıkça gösterilmeli; “tüm mirastan” veya “sadece … parsel” gibi ifadelere yer verilmeli.
4. Onay ve Tescil: Taşınmazlara ilişkin feragatin tapu kütüğüne işlenmesi gerekir; taşınır malvarlığı yönünden ise sözleşme saklanır.

Mirastan Feragatin Hukuki Sonuçları

• Talep Hakkının Kayıtları: Feragat eden mirasçı, miras bırakanın ölümü sonrası feragat edilen pay üzerinde hak iddia edemez.
• Saklı Pay İhlali: Saklı pay sahibi mirasçı (altsoy, eş) feragat etse bile saklı pay hakkı koruma altındadır; saklı payı ihlal sözleşme hükümsüz kalır.
• Tereke Pay Dağılımı: Feragat edilen pay diğer mirasçılara yasal oranlarına göre intikal eder.
• Sözleşmenin Hükümsüzlüğü:
  • Şekil koşuluna uyulmazsa geçersiz,
  • Saklı pay ihlal ediyorsa iptal edilebilir.

Usul ve Zamanaşımı Süreleri

• Geçerlilik için Resmi Şekil: Noter veya tapu siciline tescil gereği dolayısıyla şekil eksikliği hak düşürücü niteliktedir.
• Hükümlülüğün Tenfizi: Sağlığında feragat edilmiş paylar için iptal davası, mirasın açıldığını öğrendiği andan itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır (TMK m. 627/II).
• Saklı Pay İhlaline İlişkin İptal: Saklı pay ihlal edildiğinde, saklı pay sahibi 5 yıl içinde dava hakkını kullanır (BK m. 32).

Pratik Örnek Senaryo
Haluk Bey, iki çocuğu Aylin ve Barış arasında miras paylaşımını netleştirmek amacıyla Aylin’e ait miras payından rüçhan hakkı bedeli karşılığında vazgeçmesini sağlamıştır. Noter huzurunda akdedilen sözleşmeyle Aylin, 1/3 pay yerine 50.000 TL alacaklı olmuştur. Sözleşme tapuya tescil edilmiş, Barış payı %2/3’e çıkmıştır.

Stratejik Öneriler

• Miras bırakanın niyeti yazılı beyan ve noter onayıyla güçlendirilmelidir.
• Saklı pay konusunun dikkatle incelenmesi, ihlale bağlı iptal riskini ortadan kaldırır.
• Tapu tescil işlemleri tamamlanmadan feragat kesinleşmiş sayılmaz; işlemler hemen takip edilmelidir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)
Mirastan feragat sözleşmesi mutlaka noter huzurunda mı yapılmalı?
Evet, resmi şekilde düzenlenmek zorundadır; aksi hâlde geçersiz sayılır.

Saklı pay sahibi feragat edebilir mi?
Saklı pay sahibi, saklı payından feragat edemez; bu kısım geçersiz kabul edilir.

Feragat edilen pay nasıl paylaşılır?
Diğer mirasçılara yasal oranlarına göre intikal eder.

Feragat sözleşmesini iptal edebilir miyim?
Şekil eksikliği veya saklı pay ihlali gerekçesiyle iptal davası açılabilir.

Zamanaşımı süresi nedir?
Miras açıldığında öğrendiği andan itibaren 1 yıl içinde iptal davası hakkı vardır.