📌 1. Mobbing Nedir?
📌 Mobbing, iş yerinde bir çalışanın, sistematik ve kasıtlı olarak, psikolojik baskı, yıldırma, aşağılanma ve dışlanmaya maruz bırakılmasıdır.
✔ Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 417 ve 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde işverenin, çalışanlarını koruma yükümlülüğü bulunmaktadır.
✔ Mobbinge maruz kalan işçi, hem iş hukukundan hem de tazminat ve ceza hukukundan kaynaklanan haklara sahiptir.
🚨 Örnek:
Bir çalışanın sürekli azarlanması, görevlerinin haksız yere azaltılması veya iş yerinde herkesin içinde küçük düşürülmesi mobbing örneği sayılabilir.
📌 2. Mobbing Türleri Nelerdir?
| Mobbing Türü | Açıklama |
|---|---|
| Dikey Mobbing | Üst konumda olan bir çalışanın, astlarına yönelik baskı uygulaması. |
| Yatay Mobbing | Aynı seviyede çalışanlar arasında gerçekleşen psikolojik taciz. |
| Tersine Mobbing | Astın, üst konumda bulunan bir çalışana baskı yapması. |
| Dolaylı Mobbing | Çalışanın iş yükünün arttırılması, sürekli fazla mesai yaptırılması gibi dolaylı yollarla yıldırılması. |
🚨 Örnek:
Bir müdürün, beğenmediği bir çalışanına sürekli zor görevler verip iş yükünü arttırması dolaylı mobbing olarak değerlendirilir.
📌 3. İşçinin Mobbinge Uğradığını Gösteren Belirtiler
✔ İş yerinde sürekli dışlanma.
✔ Görev tanımında olmayan işlerin verilmesi.
✔ İş yükünün artırılması veya tamamen iş verilmemesi.
✔ Haksız yere disiplin cezaları veya uyarılar verilmesi.
✔ Sürekli azarlanma, hakaret, tehdit.
✔ Çalışanın yaptığı işin sürekli eleştirilmesi.
🚨 Örnek:
Bir çalışanın yaptığı iş sürekli eksik bulunuyor, küçük düşürülüyorsa ve bu durum kasıtlı olarak tekrarlanıyorsa mobbing söz konusu olabilir.
📌 4. Mobbing Durumunda İşçinin Hakları Nelerdir?
✅ 4.1. İş Akdini Haklı Nedenle Feshetme Hakkı
✔ 4857 sayılı İş Kanunu m. 24/II uyarınca işçi, mobbing nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
✔ Bu durumda işçi, kıdem tazminatına hak kazanır.
🚨 Örnek:
Bir çalışana sürekli hakaret edilmesi nedeniyle işçi, işten ayrılırken kıdem tazminatını talep edebilir.
✅ 4.2. Manevi Tazminat Talebi
✔ İşçi, mobbing nedeniyle kişilik haklarının zedelendiğini ileri sürerek manevi tazminat davası açabilir.
🚨 Örnek:
Bir işçi, uzun süre psikolojik baskıya maruz kalıp sağlığı bozulduğu için işverenden 100.000 TL manevi tazminat talep edebilir.
✅ 4.3. Ayrımcılık Tazminatı
✔ İşveren, çalışanlarına eşit davranmak zorundadır.
✔ 4857 sayılı İş Kanunu m. 5 gereği işçi, mobbing nedeniyle ayrımcılık tazminatı talep edebilir.
✔ Bu tazminat, 4 aylık ücrete kadar olabilir.
🚨 Örnek:
Kadın çalışanların iş yerinde dışlanması halinde, işçi ayrımcılık tazminatı talep edebilir.
✅ 4.4. Fazla Mesai, Ücret ve İhbar Tazminatı Hakları
✔ İşten kendi isteğiyle ayrılmayan işçi, mobbing devam ederken çalışmak zorunda kaldığı fazla mesaileri ve ödenmeyen ücretleri talep edebilir.
✔ İş akdi işveren tarafından haksız yere feshedilirse, işçi ihbar tazminatı talep edebilir.
📌 5. Mobbing Durumunda Başvuru Yolları
| Başvuru Yolu | Açıklama |
|---|---|
| İşveren ile görüşme | Sorunu işverene yazılı veya sözlü olarak bildirmek. |
| Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayet | Alo 170 hattı üzerinden veya dilekçe ile başvuru yapılabilir. |
| Arabuluculuk Başvurusu | Dava açmadan önce zorunlu arabuluculuğa başvurulması gerekmektedir. |
| İş Mahkemesi’nde Dava Açma | Tazminat davası veya işçilik alacakları davası açılabilir. |
| Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusu | Hakaret, tehdit, kişilik haklarına saldırı varsa ceza davası açılabilir. |
🚨 Örnek:
Bir işçi, sürekli hakarete uğradığı için Alo 170 hattına şikayette bulunup ardından İş Mahkemesi’nde tazminat davası açabilir.
📌 6. Örnek Senaryo
Senaryo:
✔ Ayşe Hanım, muhasebe bölümünde çalışmaktadır.
✔ Son 6 aydır sürekli iş yükü artırılmış, mesai saatleri dışında çalışmaya zorlanmış ve amiri tarafından hakarete uğramıştır.
✔ Ayşe Hanım önce işverene yazılı başvuruda bulunur. Sonuç alamayınca Alo 170 hattını arar ve şikayette bulunur.
✔ Sonunda iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı talep eder ve manevi tazminat davası açar.
📌 7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Mobbing nedeniyle işten ayrılırsam tazminat alabilir miyim?
📌 Evet. Haklı nedenle fesih hakkınız olduğunda kıdem tazminatı alabilirsiniz.
🔹 Mobbingi ispat etmek zor mu?
📌 Evet, ancak tanık beyanları, yazışmalar, e-postalar, kamera kayıtları gibi delillerle ispat mümkündür.
🔹 Mobbing nedeniyle dava açmak için zamanaşımı süresi var mı?
📌 5 yıl içinde dava açabilirsiniz.
🔹 Mobbing şikayeti yaptığım için işten çıkarılırsam ne olur?
📌 İşverenin bu tür bir davranışı haksız fesih sayılır ve ihbar, kıdem tazminatı ile işe iade davası açabilirsiniz.
🔹 Manevi tazminat miktarı neye göre belirlenir?
📌 Kişinin maruz kaldığı psikolojik zarar, iş yerindeki süresi ve olayların ağırlığı dikkate alınır.
Bir yanıt yazın