Tenkis davası, miras hukukunda saklı payların korunması amacıyla açılan ve miras bırakanın (muris) vasiyetname veya bağışlarla yaptığı tasarrufların saklı payları ihlal etmesi durumunda mirasçıların başvurabileceği bir dava türüdür. Bu makalede, tenkis davasının hukuki dayanakları, süreci, saklı pay kavramı ve dava açarken dikkat edilmesi gerekenler detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Tenkis Davası Nedir?

Tenkis davası, miras bırakanın ölümü sonrasında yasal mirasçıların saklı paylarını ihlal eden vasiyetname veya bağışların hukuka uygun hale getirilmesi için açılan bir davadır. Türk Medeni Kanunu’nun 560-566. maddeleri, tenkis davasının hukuki temelini oluşturur. Bu dava ile mirasçılar, saklı paylarına zarar veren tasarrufların iptalini veya düzeltilmesini talep edebilir.

Saklı Pay Nedir?

Saklı pay, yasal mirasçıların mirastan almak zorunda oldukları en az paydır. Miras bırakan, vasiyetname veya bağışlarla bu payları ihlal edemez. Saklı pay oranları, mirasçıların derecesine göre belirlenir:

Mirasçı Türü	Saklı Pay Oranı
Çocuklar	Mirasın 1/2’si
Eş	Mirasın 1/2’si
Anne-Baba	Mirasın 1/4’ü
Diğer Yakınlar	Saklı pay hakkı yoktur.

Tenkis Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Tenkis davası, aşağıdaki durumlarda açılabilir:

1. Saklı Pay İhlali: Vasiyetname veya bağışlarla yapılan tasarruflar, yasal mirasçıların saklı paylarını aşarsa.
2. Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali: Miras bırakanın tasarrufları hukuka aykırı ise.
3. Borçlandırıcı İşlemler: Miras bırakanın sağlığında yaptığı bağışların saklı payları ihlal etmesi.

Tenkis Davası Açma Süreci

Tenkis davası açmak için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:

1. Saklı Pay Hesaplaması: Miras bırakanın terekesi (mal varlığı) ve saklı paylar hesaplanır.
2. İhlalin Tespiti: Vasiyetname veya bağışların saklı payları ne ölçüde ihlal ettiği belirlenir.
3. Dava Dilekçesi Hazırlama: Sulh hukuk mahkemesine tenkis davası dilekçesi sunulur.
4. Delillerin Sunulması: Tereke listesi, vasiyetname örneği ve saklı pay hesaplamaları mahkemeye sunulur.
5. Mahkeme Kararı: Mahkeme, tasarrufların tenkis edilip edilmeyeceğine karar verir.

Tenkis Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Zamanaşımı: Tenkis davası, mirasçıların saklı pay ihlalini öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl ve her durumda miras bırakanın ölümünden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır.
• Terekenin Net Değeri: Borçlar düşüldükten sonra kalan mal varlığı üzerinden hesaplama yapılır.
• Avukat Desteği: Hukuki süreçlerin karmaşıklığı nedeniyle avukat desteği şarttır.

Tenkis Davası ve Maliyetler

Tenkis davası sürecinde karşılaşılabilecek maliyetler aşağıdaki gibidir:

Gider Türü	Yaklaşık Maliyet
Mahkeme Harçları	500 TL – 2.000 TL
Avukat Ücretleri	5.000 TL – 15.000 TL
Bilirkişi Ücretleri	1.000 TL – 3.000 TL

Tenkis Davası Sonuçları

• Tasarrufların İptali: Saklı payı ihlal eden tasarruflar kısmen veya tamamen iptal edilir.
• Miras Paylarının Düzeltilmesi: İhlal edilen saklı paylar, mirasçılara geri verilir.
• Tazminat Talepleri: İhlal nedeniyle zarar gören mirasçılar tazminat davası açabilir.

Sık Sorulan Sorular

1. Tenkis davası kimler tarafından açılabilir?
   Saklı payı ihlal edilen yasal mirasçılar (çocuklar, eş, anne-baba) tarafından açılabilir.
2. Tenkis davası ne kadar sürer?
   Dava, mahkemenin yoğunluğuna ve delillerin karmaşıklığına bağlı olarak 6 ay ile 2 yıl arasında sonuçlanır.
3. Vasiyetname olmadan tenkis davası açılabilir mi?
   Evet, miras bırakanın sağlığında yaptığı bağışlar da tenkis davasına konu olabilir.
4. Saklı pay hesaplaması nasıl yapılır?
   Terekenin net değeri (borçlar çıkarıldıktan sonra) üzerinden mirasçıların saklı pay oranlarına göre hesaplanır.
5. Tenkis davası kaybedilirse ne olur?
   Mahkeme tasarrufları hukuka uygun bulursa, mirasçılar saklı paylarını alamaz. Ancak karar temyiz edilebilir.