Uluslararası hukukta, bir ülkenin mahkemesince verilen kararların başka bir ülkede uygulanabilmesi için tenfiz edilmesi gereklidir. Türkiye’de yabancı mahkeme kararlarının uygulanabilmesi için tenfiz işlemi yapılmalıdır. Tenfiz, yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de aynen uygulanabilir hale getirilmesini sağlayan hukuki süreçtir. Bu makalede yabancı mahkeme kararlarının tenfizinin şartları, süreci, başvuru yöntemleri ve hukuki sonuçları ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

Tenfiz Nedir?

Tenfiz, yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş kararın Türkiye’deki mahkemelerce tanınıp, uygulanabilir hale getirilmesi işlemidir. Tenfiz, kararın Türkiye’de icra edilebilmesini sağlar.

Tenfizin Hukuki Dayanağı

Tenfiz işlemleri Türkiye’de, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un (MÖHUK) 50-59. maddelerinde düzenlenmiştir.

Tenfize Konu Olabilecek Kararlar

Türkiye’de yabancı mahkeme kararlarının tenfiz edilebilmesi için kararın:

• Hukuk davalarına ilişkin olması (örneğin alacak, boşanma, nafaka gibi),
• Kesinleşmiş ve icra edilebilir olması,
• Kamu düzenine aykırı olmaması gerekir.

Ceza mahkemesi kararları genellikle tenfize konu olmaz. Ancak ceza mahkemelerinin hukuk yönünden sonuç doğuran kararları (örneğin, tazminata ilişkin hükümleri) tenfiz edilebilir.

Tenfiz İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

Tenfiz için gereken temel şartlar şunlardır:

• Kararın verildiği ülke ile Türkiye arasında karşılıklılık (mütekabiliyet) bulunması,
• Kararın kesinleşmiş olması,
• Kararın kamu düzenine açıkça aykırı olmaması,
• Kararın Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen konularda verilmiş olması,
• Yabancı mahkemece verilen kararın, Türk hukukuna uygun biçimde usulüne göre verilmiş olması.

Tenfiz Başvurusu Nereye ve Nasıl Yapılır?

Tenfiz başvurusu, kararın icra edilmek istendiği yerde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesine yapılır. Başvuru dilekçesiyle birlikte aşağıdaki belgeler sunulmalıdır:

• Yabancı mahkeme kararının onaylı aslı ve noter onaylı Türkçe tercümesi,
• Kararın kesinleştiğine dair belge ve noter onaylı tercümesi,
• Başvurucunun kimlik bilgileri ve varsa vekaletname örneği.

Tenfiz Dilekçesi Örneği

… Asliye Hukuk Mahkemesine

Davacı: Ad Soyad, T.C. Kimlik No, Adres
Vekili: Av. Ad Soyad, Baro Sicil No, Adres
Davalı: Ad Soyad, Adres

Konu: Yabancı mahkeme kararının tenfizi talebidir.

Açıklamalar:
… mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararı ile verilen hüküm kesinleşmiş olup Türkiye’de icra edilmesi gerekmektedir. Kararın Türkiye’de uygulanabilmesi için tenfiz kararı verilmesi talep edilmektedir.

Deliller: Yabancı mahkeme kararı, kesinleşme belgesi, tercümeler vs.

Sonuç ve Talep: Yukarıda belirtilen kararın Türkiye’de tenfizine karar verilmesini talep ederim.

Tarih: …
Davacı Vekili Av. Ad Soyad
İmza:

Mahkemenin Tenfiz Başvurusunu Değerlendirme Süreci

Mahkeme, tenfiz başvurusunu usul ve esastan inceler:

• Kararın Türkiye kamu düzenine uygunluğu,
• Kararın kesinleşip kesinleşmediği,
• Usulüne uygun verilip verilmediği,
• Mütekabiliyet durumu incelenir.

Tenfiz Davasında Davalının Durumu

Tenfiz davasında davalıya savunma yapma imkânı tanınır. Davalı, kararın Türkiye’de uygulanmasına yönelik itirazlarını ileri sürebilir.

Tenfiz Kararının Hukuki Sonuçları

Mahkemece verilen tenfiz kararı, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de aynen uygulanabilmesini sağlar. Karar kesinleştikten sonra Türk mahkemesi kararı gibi icra edilir.

Tenfiz Kararına İtiraz ve İstinaf Yolları

Tenfiz kararına karşı taraflar istinaf yoluna başvurabilir. İstinaf başvurusu, tenfiz kararının tebliğinden itibaren 2 hafta içinde Bölge Adliye Mahkemesine yapılmalıdır.

Tenfiz ile Tanıma Arasındaki Fark Nedir?

• Tanıma: Yabancı mahkeme kararının Türkiye’de sadece kesin hüküm olarak kabul edilmesidir (örneğin boşanma kararı).
• Tenfiz: Kararın Türkiye’de hem tanınması hem de uygulanabilir hale gelmesidir (örneğin nafaka, tazminat alacakları).

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Tenfiz ne demektir?
   Yabancı mahkeme kararının Türkiye’de uygulanabilir hale getirilmesidir.
2. Hangi yabancı kararlar tenfiz edilir?
   Hukuk davalarına ilişkin kesinleşmiş kararlar tenfiz edilir.
3. Tenfiz başvurusu hangi mahkemeye yapılır?
   Kararın icra edileceği yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesine yapılır.
4. Tenfiz davasında avukat tutmak zorunlu mudur?
   Avukat zorunlu değildir ancak başvurunun doğru yapılması için önemlidir.
5. Tenfiz kararı alınmazsa yabancı mahkeme kararı uygulanabilir mi?
   Hayır, yabancı kararlar tenfiz edilmedikçe Türkiye’de uygulanamaz.
6. Tenfiz davasında süre sınırı var mı?
   Özel bir süre yoktur ancak hakkın kaybı veya zamanaşımı dikkate alınmalıdır.
7. Yabancı mahkeme kararı kesinleşmemişse tenfiz edilebilir mi?
   Hayır, kararın kesinleşmiş olması zorunludur.
8. Kamu düzenine aykırı karar tenfiz edilebilir mi?
   Kamu düzenine açıkça aykırı kararlar tenfiz edilmez.
9. Tenfiz kararına itiraz mümkün müdür?
   Evet, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde istinafa başvurulabilir.
10. Tenfiz ile tanıma arasında fark var mıdır?
    Evet, tanıma kararı sadece kesin hüküm olarak kabul edilir, tenfiz ise kararın uygulanmasını sağlar.